Đánh giá việc gửi bản án, văn bản tố tụng trong lĩnh vực dân sự, KDTM, LĐ, HC của TAND TP Hà Nội. Kinh nghiệm trong việc đôn đốc Tòa án gửi bản án, văn bản tố tụng đạt tỷ lệ cao.
BL TTDS, Luật TTHC đã có những quy định cụ thể về thời hạn gửi bản án sơ thẩm, phúc thẩm, thời hạn gửi các quyết định tố tụng của Tòa án đến VKSND (Điều 192, 196, khoản 2 Điều 214, khoản 3 Điều 217, Điều 269, 315 BL TTDS; Điều 123, 126, 145, 146, 196, 244 Luật TTHC…)
Trong đó thời hạn gửi các quyết định, bản án sơ thẩm để VKS thực hiện quyền kháng nghị được quy định rõ:
+ Quyết định Đình chỉ, TĐC trong TTHC, TTDS: thời hạn tòa án phải gửi là 3 ngày làm việc kể từ ngày ra quyết định
+ Bản án HCST tòa án phải gửi cho VKS trong thời hạn 7 ngày kể từ ngày tuyên án; BL TTDS quy định thời hạn 10 ngày kể từ ngày tuyên án tòa án phải gửi bản án sơ thẩm cho VKS
Trong những năm qua, VKSND TC đã có nhiều văn bản yêu cầu VKS các cấp đôn đốc việc nhận và chuyển bản án, quyết định của Tòa án lên VKS cấp trên trực tiếp trong thời hạn 10 ngày đối với các quyết định và 15 ngày đối với bản án (tính từ ngày tòa án ban hành văn bản), tăng cường nhiệm vụ kiểm sát bản án, quyết định sơ thẩm, phúc thẩm, giám đốc thẩm (chỉ thị 04/2014, Chỉ thị 10/2016).
Viện KSND TP Hà Nội và VKSND các quận huyện cũng đã có nhiều cố gắng trong việc phối hợp, đôn đốc Tòa án chuyển bản án, quyết định trong thời hạn luật tố tụng quy định nhưng thực trạng chuyển chậm, chuyển bản án quyết định khi hết hạn kháng nghị phúc thẩm vẫn vi phạm, làm ảnh hưởng đến quyền kháng nghị của VKS. Khi ban hành văn bản kiến nghị tổng hợp, VKS cũng có trao đổi với TA khắc phục, đối với những trường hợp quá chậm hoặc chưa khắc phục lập danh sách kiến nghị.
I. Nguyên nhân:
Quá trình kiểm sát thấy rằng việc Tòa án thực hiện việc gửi bản án, quyết định (sơ thẩm, phúc thẩm) cho VKS còn chậm chiếm tỷ lệ cao. Hằng năm các phòng nghiệp vụ của VKS TP, các đơn vị quận huyện đều ban hành Văn bản kiến nghị tổng hợp vi phạm của tòa án chủ yếu là vi phạm thời hạn xét xử, chậm gửi thông báo thụ lý, bản án, quyết định theo thời hạn quy định tại BLTTDS, Luật TTHC.
Nhiều vụ án VKS cấp sơ thẩm, phúc thẩm không thực hiện được KNPT do Tòa án chuyển khi hết hạn KN, nhiều vụ án VKS phải báo cáo kháng nghị phúc thẩm với cấp trên mà không thực hiện được việc kháng nghị phúc thẩm ngang cấp do Tòa án không chuyển án văn trong thời hạn luật định
Nguyên nhân qua đánh giá chung thấy rằng chủ yếu vi phạm trên do yếu tố chủ quan:
+ Về phía Tòa án: nhiều thư ký, thẩm phán được phân công giải quyết chưa làm hết trách nhiệm, chưa nghiêm túc thực hiện các quy định của pháp luật; nhiều vụ án gây khó khăn trong việc chuyển án văn quyết định khi VKS yêu cầu chuyển để thực hiện quyền kháng nghị phúc thẩm. Việc kiểm tra đôn đốc của lãnh đạo tòa án để phát hiện vi phạm trong một số trường hợp cụ thể chưa được thường xuyên...
+ Về phía VKS: nhiều KSV tham gia phiên tòa không kịp thời đôn đốc thẩm phán chuyển án văn theo quy định pháp luật; một số KSV, cán bộ thụ lý chưa thực hiện tốt việc tổng hợp, rà soát án đình chỉ, tạm đình chỉ trong tháng để yêu cầu chuyển quyết định tố tụng.
- Lý do khách quan: từ khi Luật TTHC năm 2015 có hiệu lực, lượng án thuộc thẩm quyền của TAND cấp tỉnh tăng đột biến; địa bàn TP Hà Nội rộng, lượng án các thẩm phán phải giải quyết ngày càng tăng, đặc biệt trong tháng tổng kết năm của TA (tháng 9) do lượng án giải quyết nhiều dẫn đến việc vi phạm thời hạn giao bản án, quyết định không được thực hiện nghiêm túc.
Việc giao bản án quyết định cho VKS là quy định của luật và chúng ta phải làm đúng luật. Thời hạn kháng nghị bản án sơ thẩm của VKSND cùng cấp là 15 ngày, của VKSND cấp trên trực tiếp là 30 ngày kể từ ngày tuyên án (trường hợp VKS không tham gia phiên tòa, phiên họp thì thời hạn này tính từ ngày VKS nhận được bản án, quyết định)
Việc tòa án gửi chậm bản án, quyết định so với thời hạn quy định pháp luật làm ảnh hưởng đến quyền kiến nghị, kháng nghị của VKS (đối với những vụ án có căn cứ để kháng nghị) để bảo vệ kịp thời quyền lợi hợp pháp của tổ chức và cá nhân khi tham gia tố tụng dân sự, TTHC...
II. Giải pháp:
- Là một hoạt động tố tụng nên việc giao bản án, quyết định phải được cơ quan tiến hành tố tụng nghiêm chỉnh thực hiện, đảm bảo theo đúng thời hạn luật định
- Để khắc phục tình trạng này thì phải nâng cao trách nhiệm của Thẩm phán, thư ký, kiểm sát viên được phân công giải quyết vụ án, xác định lỗi với những trường hợp vi phạm luật (xem xét các yếu tố chủ quan,khách quan có liên quan) và có biện pháp xử lý cương quyết nếu cán bộ vi phạm.
Ngày 10/3/2017, VKSND TP Hà Nội đã ban hành Công văn 835 tăng cường công tác kiểm sát việc gửi bản án, quyết định tố tụng đặc biệt chú trọng việc gửi bản án, quyết định của TA đến VKS cùng cấp và việc VKS cấp dưới gửi bản án, quyết định lên VKS cấp trên, đặt ra chỉ tiêu chấm điểm thi đua năm công tác; đồng thời ban hành mẫu thông báo nhắc việc gửi bản án, quyết định của TA đến VKS cùng cấp. cụ thể: Trường hợp đã hết thời hạn gửi bản án, quyết định theo quy định mà Tòa án không gửi bản án, quyết định cho VKS thì Kiểm sát viên thụ lý vụ án báo cáo, đề xuất Trưởng phòng ban hành Thông báo (lần 1) về việc quá thời hạn gửi bản án, quyết định tố tụng (theo Mẫu số 03, 04). Sau mười (10) ngày kể từ ngày ban hành Thông báo lần 1, nếu Tòa án không gửi bản án, quyết định cho VKS thì Kiểm sát viên thụ lý báo cáo, đề xuất Trưởng phòng ban hành Thông báo lần 2 về việc quá thời hạn gửi bản án, quyết định tố tụng. Sau mười (10) ngày kể từ ngày ban hành Thông báo lần 2, nếu Tòa án vẫn không gửi bản án, quyết định cho VKS thì Kiểm sát viên báo cáo, đề xuất Trưởng phòng ban hành Thông báo lần 3 về việc quá thời hạn gửi bản án, quyết định tố tụng.
Trên cơ sở các thông báo quá hạn, định kỳ hàng quý, các phòng tổng hợp, ban hành kiến nghị yêu cầu Tòa án khắc phục vi phạm.
- Ngoài ra, giữa TA và VKS phải có phối hợp chặt chẽ việc rà soát những bản án, quyết định đình chỉ, tạm đình chỉ, các quyết định tố tụng khác phải được cả hai cơ quan thực hiện, Thẩm phán và KSV phải có trao đổi, liên hệ đôn đốc những trường hợp chưa chuyển hoặc chuyển chậm; đối với những vụ án trái quan điểm Thẩm phán phải thực hiện việc chuyển bản án, quyết định theo quy định PL để VKS đảm bảo thời hạn kháng nghị, kiến nghị.
Huyền Phương -Phòng 10