Khởi tố hay không khởi tố?

Ngày 16/07/2016 trên đường vận chuyển 01 cá thể tê tê còn sống từ Hà Nội về Bắc Kạn, V.V.A ( sinh năm: 1982)  đã bị Đội CSGT số 7 Công an Thanh phố Hà Nội phát hiện và bắt quả tang tại ngã tư Nguyễn Trãi – Nguyễn Xiển, Thanh Xuân, Hà Nội. Qua giám định tại chỗ của Viện sinh thái và tài nguyên Sinh vật – Viện hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam xác định: cá thể tê tê thu giữ là loài tê tê java (tên khoa học là manis javannica) thuộc phụ lục I danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ. Cá thể tê tê nêu trên đã được bàn giao cho Trung tâm cứu hộ động vật hoang dã.

Đáng chú ý ở đây là việc áp dụng các quy định để xử lý đối với hành vi của V.V.A sao cho đúng pháp luật, không bỏ lọt tội phạm đồng thời cũng không làm oan người vô tội.

Khoản 1 Điều 190BLHS quy định: “Người nào săn bắt, giết, vận chuyển, nuôi, nhốt, buôn bán trái phép động vật thuộc danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ hoặc vận chuyển, buôn bán trái phép bộ phận cơ thể hoặc sản phẩm của loài động vật đó, thì bị phạt tiền từ năm mươi triệu đồng đến năm trăm triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc bị phạt tù từ sáu tháng đến ba năm”

Nghị định 32/2006/NĐ-CP ngày 30/03/2006 của Chính phủ về quản lý thực vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và Nghị định 160/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 của Chính phủ về tiêu chí xác định loài và chế độ quản lý loài thuộc danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo về thì tê tê java thuộc danh mục trên.

Thông tư liên tịch số 19/2007/TTLT-BNN-BTP-BCA-VKSNDTC-TANDTC hướng dẫn áp dụng một số điều của BLHS về các tội phạm trong lĩnh vực  quản lý rừng, bảo về rừng và quản lý lâm sản hướng dẫn áp khoản 1 Điều 190BLHS đối với những động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm nhóm I B, tuy nhiên trong danh mục nhóm I B lại không có tê tê Java.

Như vậy sẽ đặt ra hai phương án giải quyết vụ án cho Kiểm sát viên phụ trách vụ án:

Phương án thứ nhất: áp dụng Nghị định 32 và Nghị định 160 nêu trên, VKS quận Thanh Xuân phê chuẩn quyết định khởi tố bị can đối với V.V.A về hành vi vận chuyển trái phép động vật thuộc danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ theo quy định tại khoản 1 Điều 190BLHS.

Phương án thứ 2: áp dụng Thông tư liên tịch 19 ra quyết định hủy bỏ quyết định khởi tố bị can đối với V.V.A về hành vi vận chuyển trái phép động vật thuộc danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ theo quy định tại khoản 1 Điều 190BLHS.

Nếu bạn được lãnh đạo đơn vị giao cho một vụ án có tình huống tương tự thì bạn sẽ giải quyết vụ án theo cách nào?

Là người trực tiếp được phân công giải quyết vụ án, tôi nhận thấy:

• Nghị định 160 là Nghị định được quy định mới nhất để áp dụng.
•  Điều 190 Bộ luật hình sự 1999 đã được sửa đổi năm 2009 tuy nhiên Thông tư 19 có hiệu lực thi hành từ năm 2007 đến nay.

Qua đây có thể nhận thấy các quy định của Pháp luật trong lĩnh vực này còn chưa thống nhất, cần có thông tư thay thế cho thông tư 19/2007/TTLT-BNN-BTP-BCA-VKSNDTC-TANDTC .

Nguyễn Xuân Minh Hà, Dương Thị Hòa VKS Thanh Xuân