Tăng cường kiểm sát phát hiện vi phạm, kiến nghị khắc phục trong hoạt động tư pháp

Tăng cường công tác nghiên cứu, kiểm sát hồ sơ vụ án, kiểm sát bản án, kiểm sát xét xử, kiểm sát giải quyết thủ tục phúc thẩm…, qua đó phát hiện vi phạm của các cơ quan tiến hành tố tụng, các cơ quan có thẩm quyền giải quyết các vụ, việc và kiến nghị yêu cầu khắc phục vi phạm, đồng thời, thông báo, phổ biến các dạng vi phạm chủ yếu để các đơn vị trong toàn Ngành cùng rút kinh nghiệm, góp phần nâng cao chất lượng giải quyết các vụ án của Tòa án đúng quy định của pháp luật.

Đó là một trong những nội dung trọng tâm mà thời gian qua Viện cấp cao 1 đã tập trung làm tốt, theo đó, qua công tác kiểm sát, Viện cấp cao 1 đã phát hiện một số dạng vi phạm cần được khắc phục, đó là:

Thứ nhất là, trong hoạt động xét xử đã phát hiện nhiều hồ sơ có kháng cáo hợp pháp đã hết thời hạn kháng cáo, kháng nghị nhưng một số thẩm phán Tòa án nhân dân thành phố H không gửi hồ sơ và kháng cáo lên cấp phúc thẩm theo đúng quy định, nhiều hồ sơ gửi chậm từ 3 đến 5 tháng. Việc chuyển hồ sơ vụ án hình sự chậm thời hạn đã vi phạm khoản 2 Điều 237 Bộ luật tố tụng hình sự, quy định: "2. Tòa án cấp sơ thẩm phải gửi hồ sơ vụ án và kháng cáo, kháng nghị cho Tòa án cấp phúc thẩm trong thời hạn bảy ngày, kể từ ngày hết thời hạn kháng cáo, kháng nghị”.

Thứ hai là, vi phạm về tính án phí trong vụ án hình sự, thể hiện như: Tổng số tiền bị cáo phải bồi thường cho hai người bị hại là 120.516.000 đồng. Trước phiên tòa sơ thẩm, ngay trong giai đoạn điều tra, bị cáo đã bồi thường được 25.000.000 đồng, còn phải thi hành là 95.516.000 đồng. Theo quy định thì bị cáo chỉ phải chịu án phí dân sự có giá ngạch của khoản tiền chưa thi hành 95.516.000 đồng, với mức phí phải chịu là 4.755.000 đồng (5% của khoản phải thi hành 95.516.000 đồng). Tuy nhiên, bản án sơ thẩm buộc bị cáo phải chịu 6.000.000 đồng án phí dân sự có giá ngạch của khoản tiền 120.516.000 đồng, gồm cả khoản tiền bị cáo đã bồi thường (25.000.000 đồng) trước xét xử sơ thẩm là không thực hiện đúng quy định tại Điều 27 của Pháp lệnh về án phí, lệ phí của Tòa án.

Thứ ba là, vi phạm về tính án phí cấp dưỡng: Tại bản án hình sự sơ thẩm của Tòa án nhân dân tỉnh L đã áp dụng điểm n khoản 1 Điều 93 Bộ luật Hình sự xử phạt Dương Mạnh Q 20 năm tù về tội "Giết người". Về dân sự buộc bị cáo phải bồi thường khoản tiền bù đắp tổn thất tinh thần cho gia đình bị hại 69.000.000 đồng, tiền cấp dưỡng cho bố đẻ người bị hại hàng tháng với khoản tiền cấp dưỡng là 600.000 đồng/tháng kể từ ngày bị hại chết. Về án phí, bị cáo phải chịu 200.000 đồng án phí hình sự sơ thẩm và 3.450.000 đồng án phí dân sự sơ thẩm.

Bản án sơ thẩm không buộc bị cáo phải chịu án phí cấp dưỡng là không thực hiện đúng quy định tại khoản 4 Điều 14 Nghị quyết số 01/2012/NQ-HĐTP ngày 13/6/2012 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao. Khoản 4 Điều 14 Nghị quyết số 01/2012/NQ-HĐTP quy định: "Trường hợp các đương sự có tranh chấp về cấp dưỡng (tranh chấp về mức cấp dưỡng và phương thức cấp dưỡng) và Tòa án quyết định mức cấp dưỡng và phương thức cấp dưỡng định kỳ hàng tháng thì người có nghĩa vụ cấp dưỡng phải chịu án phí dân sự sơ thẩm như đối với trường hợp vụ án dân sự không có giá ngạch". Mức án phí cấp dưỡng mà bị cáo phải chịu trong vụ án này là 200.000 đồng.

Thứ tư là, vi phạm trong chuyển giao vật chứng để giám định: Qua công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử phúc thẩm đối với một số vụ án do Tòa án nhân dân tỉnh C xét xử sơ thẩm, Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Hà Nội nhận thấy Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh C chưa thực hiện đúng quy định về việc chuyển giao vật chứng để giám định, cụ thể là trong hồ sơ vụ án không thể hiện việc lập biên bản giao nhận vật chứng để giám định hàm lượng chất ma túy giữa Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh C với Cơ quan tiến hành giám định như Viện khoa học hình sự; Phòng kỹ thuật hình sự để tiến hành giám định theo quy định của pháp luật. Việc làm trên của Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh C là không thực hiện đúng quy định tại Điều 27 Luật Giám định tư pháp.

Ngoài ra, Viện cấp cao 1 cũng còn phát hiện một số vi phạm trong việc giải quyết vụ án hành chính…

Những vi phạm trên ảnh hưởng đến quá trình giải quyết vụ án, vì vậy, Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Hà Nội đã có văn bản kiến nghị yêu cầu các cơ quan tiến hành tố tụng, các cơ quan có thẩm quyền giải quyết vụ, việc tổ chức rút kinh nghiệm, có biện pháp chấn chỉnh, khắc phục kịp thời để việc giải quyết vụ án đảm bảo đúng quy định của pháp luật./.