Một số dạng vi phạm trong công tác kiểm sát Thi hành án dân sự dẫn tới việc hủy kê biên, bán đấu giá tài sản, tổ chức lại việc thi hành án
Trong thời gian qua, cùng với sự phát triển kinh tế, chính trị, xã hội trên cả nước dẫn đến các tranh chấp phát sinh trong lĩnh vực án dân sự, kinh doanh thương mại diễn ra hết sức đa dạng, phức tạp về tính chất vụ việc, gia tăng về số lượng vụ án. Điều này cũng khiến cho công tác Thi hành án dân sự gặp nhiều khó khăn, đòi hỏi cao đối với năng lực của Kiểm sát viên trong việc kiểm sát việc thi hành án. Được sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của các đồng chí Lãnh đạo Viện cùng với tinh thần trách nhiệm, sự cố gắng nỗ lực phấn đấu của cán bộ, công chức Viện kiểm sát các cấp trong lĩnh vực kiểm sát thi hành án dân sự, do đó kết quả khâu công tác này đã có nhiều chuyển biến tích cực. Để nâng cao hơn kết quả khâu công tác này hơn nữa, tôi tổng hợp và đưa ra một số dạng vi phạm trong công tác kiểm sát thi hành án dân sự dẫn tới việc hủy kê biên, bán đấu giá tài sản, tổ chức lại việc thi hành án nhằm tích lũy, tránh vi phạm góp phần bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của các cá nhân, tổ chức. Cụ thể như sau:
1. Vi phạm trong việc kiểm tra hiện trạng, đo kỹ thuật thửa đất
Trong quá trình kiểm tra hiện trạng, đo vẽ kỹ thuật thửa đất phải có người dẫn mốc (xác định mốc giới thửa đất). Việc này chỉ do chủ sở hữu đất là người dẫn mốc. Trong trường hợp người đang quản lý, sử dụng đất không hợp tác, luôn gây khó khăn trong quá trình kiểm tra hiện trạng, đo kỹ thuật thửa đất thì cần phải có cán bộ địa chính (người theo dõi, quản lý đất tại địa phương) xác định. Ngoài những người trên, những người khác không có sự ủy quyền của chủ sở hữu sẽ không đảm bảo được tính chất pháp lý dẫn đến việc tranh chấp số liệu trong đo đạc và dẫn đến việc hủy kết quả kê biên.
2. Vi phạm trong việc xử lý phần đất dôi dư, chênh lệch so với giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
Việc diện tích đất thực tế lớn hơn diện tích ghi trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, bao gồm cả sai sót trong quá trình đo đạc ban đầu, sự biến động ranh giới đất theo thời gian, hoặc do người sử dụng đất đã lấn chiếm, nhận chuyển nhượng, tặng cho, thừa kế một phần diện tích đất. Tuy nhiên, việc diện tích đất thực tế lớn hơn sổ đỏ có thể được xem xét để cấp Giấy chứng nhận cho phần diện tích tăng thêm nếu đáp ứng đủ điều kiện theo quy định của pháp luật (khoản 6 Điều 153 Luật Đất đai). Vì vậy, trong các trường hợp đất dôi dư, chênh lệch so với Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, Kiểm sát viên cần phải yêu cầu Chấp hành viên xác minh rõ nguyên nhân, thực hiện các thủ tục cần thiết để có phương án xử lý đối với phần diện tích đất dôi dư và đảm bảo tính hợp pháp, minh bạch tránh trường hợp kê biên phần diện tích không nằm trong phần diện tích phải kê biên bán đấu giá gây thiệt hại cho các cá nhân, tổ chức liên quan dẫn đến khiếu nại và hủy kết quả bán đấu giá tài sản.
3. Vi phạm trong quá trình thẩm định giá tài sản
Công ty thẩm định giá là một tổ chức dịch vụ, thực hiện thẩm định giá theo đúng quy định pháp luật và Hợp đồng đã ký với Cơ quan Thi hành án dân sự. Khi nhận được chứng thư thẩm định giá tài sản, Kiểm sát viên cần phải nghiên cứu, xem xét việc thẩm định giá theo đúng hiện trạng thực tế tài sản tại thời điểm định giá. Hiện nay, có nhiều cá nhân sở hữu 02 hoặc nhiều thửa đất liền kề nhau, mỗi thửa có diện tích khoảng 25-30m2, đây là những thửa đất được cấp sổ riêng lẻ sẽ bị hạn chế về công năng sử dụng, giấy phép xây dựng, chủ sở hữu làm thủ tục gộp thửa các thửa đất lại và làm thủ tục xin cấp giấy phép xây dựng đối với toàn bộ thửa đất sau khi gộp. Vì vậy, khi tiến hành định giá đối với tài sản trên cần phải thẩm định giá đối với toàn bộ diện tích thửa đất đã gộp. Trường hợp, thẩm định giá riêng từng thửa đất là không đúng, không đảm bảo giá trị của khối tài sản làm giảm đáng kể giá trị thửa đất định giá, ảnh hưởng đến quyền lợi của các đương sự khi tiến hành phát mại, bán đấu giá tài sản.
Trên đây là một số dạng vi phạm trong quá trình kiểm sát thi hành án dân sự dẫn tới việc hủy việc kê biên, bán đấu giá tài sản, tổ chức lại việc thi hành án. Phòng 11 – Viện KSND thành phố Hà Nội tổng hợp để bạn đọc nghiên cứu tham khảo nhằm nâng cao chất lượng khâu công tác này.
Nguyễn Chi Lan, Nguyễn Đức Long - Phòng 11