Một số khó khăn, vướng mắc và giải pháp nâng cao chất lượng công tác giải quyết các vụ án hành chính biệt phái

        Kể từ khi Luật TTHC 2015 có hiệu lực thi hành (ngày 01/7/2016), số lượng án hành chính sơ thẩm thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án và Viện KSND thành phố Hà Nội tăng đột biến, tổng số vụ án Tòa án thụ lý năm 2019 là gần 1000 vụ (trong đó số cũ gần 400 vụ, số mới hơn 300 vụ); năm 2020 là hơn 1000 vụ . Tuy nhiên, số lượng cán bộ, Kiểm sát viên (KSV) và Thẩm phán được phân công giải quyết còn ít và hạn chế nên việc thụ lý, giải quyết án hành chính đạt kết quả chưa cao theo quy định của pháp luật (tính trung bình mỗi KSV trung cấp của Phòng 10 kiểm sát thụ lý, giải quyết khoảng 170 vụ/ năm).

        Chính vì vậy, ngày 12/9/2018, được sự đồng ý của Viện KSND tối cao, Phòng 10 đã thực hiện việc biệt phái giải quyết án hành chính cho các đồng chí Kiểm sát viên trung cấp đang công tác tại Viện KSND cấp quận, huyện theo văn bản số 3863/VKSTC-V15 của Viện KSND tối cao. Qua 02 năm thực hiện, công tác giải quyết án hành chính biệt phái mang lại những kết quả nhất định: từ năm 2019 đến nay tổng thụ lý: 291 vụ; chuyển lại thành phố: 26 vụ; giải quyết: 144 vụ (xét xử: 99 vụ, đình chỉ: 45 vụ) đạt tỷ lệ giải quyết đạt 54,34%. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tích đã đạt được, công tác giải quyết án hành chính biệt phái gặp phải một số khó khăn, vướng mắc như sau:

        Thứ nhất, việc giải quyết án hành chính liên quan đến nhiều lĩnh vực và được điều chỉnh bởi rất nhiều văn bản quy phạm pháp luật, đặc biệt là các quy phạm pháp luật về đất đai là lĩnh vực phức tạp của đời sống xã hội, hơn nữa các chế định pháp luật để giải quyết loại án này có nhiều thay đổi theo từng thời kỳ, đòi hỏi các đồng chí Kiểm sát viên học hỏi, nghiên cứu. Tuy nhiên, các đồng chí Kiểm sát viên trung cấp ở cấp quận, huyện phụ trách kiêm nhiệm nhiều khâu công tác chưa có nhiều kinh nghiệm, dẫn đến chất lượng báo cáo đề xuất còn dài dòng, nội dung phân tích, lập luận chưa tập trung vào các yêu cầu cụ thể của người khởi kiện cũng như các tài liệu có trong hồ sơ để đánh giá chứng cứ một cách toàn diện; còn có sự nhầm lẫn giữa quyết định hành chính và hành vi hành chính.

        Thứ hai, một số đồng chí Kiểm sát viên trung cấp khi giải quyết án hành chính biệt phái chưa chủ động, chưa đánh giá mức độ quan trọng trong khâu công tác nên còn xem nhẹ, gần đến ngày xét xử mới có báo cáo đề xuất gửi lên Phòng 10 để nghiên cứu trình lãnh đạo Viện duyệt, dẫn tới Kiểm sát viên cũng như Lãnh đạo phòng không có nhiều thời gian nghiên cứu kỹ hồ sơ.

        Thứ ba, trong công tác phối hợp giữa Tòa án và Viện kiểm sát, khi Tòa án chuyển các vụ án biệt phái đến các đơn vị quận, huyện, Tòa án không gửi thông báo các vụ án đã chuyển, do đó Viện kiểm sát không nắm bắt số liệu, hồ sơ cập nhật không kịp thời, không chủ động trình Lãnh đạo Viện phân công đối với Kiểm sát viên biệt phái.  

        Thứ tư, khó khăn trong việc đề xuất duyệt án. Trước khi tham gia phiên toà, các Kiểm sát viên trung cấp ở cấp quận, huyện phải lên Phòng 10 báo cáo nội dung vụ án, sau đó trình lãnh đạo Viện duyệt. Tuy nhiên, do nhiều đơn vị cấp huyện ở cách xa thành phố, báo cáo án chưa kịp duyệt dẫn đến tình trạng phải hoãn phiên tòa và các Kiểm sát viên phải đi lại nhiều lần gây mất thời gian và ảnh hưởng đến công việc.

        Để nâng cao hiệu quả chất lượng công tác giải quyết án hành chính biệt phái, Phòng 10 - Viện KSND thành phố đề xuất một số giải pháp sau đây:

        1. Nâng cao tinh thần trách nhiệm trong công tác giải quyết án hành chính biệt phái của các Kiểm sát viên là Lãnh đạo Viện KSND cấp quận, huyện. Chủ động, thường xuyên nghiên cứu, trao đổi, kịp thời cập nhật các văn bản pháp luật. Mỗi Kiểm sát viên cần nắm chắc, đọc thật kĩ mọi quy định về trình tự, thủ tục giải quyết một vụ án hành chính; vận dụng đúng các quy định của Luật TTHC và Quy chế về công tác kiểm sát giải quyết các vụ án hành chính.Tăng cường thực hiện chế độ thỉnh thị những vụ,việc có khó khăn vướng mắc.

        2. Toà án và Viện KSND hai cấp cần phối hợp tốt trong việc giao nhận thông báo thụ lý cũng như hồ sơ vụ án, tạo điều kiện để Kiểm sát viên có đủ thời gian nghiên cứu vụ án; trước khi lên lịch xét xử Thẩm phán và Kiểm sát viên tham gia phiên toà có sự trao đổi, thống nhất để tránh trùng lịch xét xử, đảm bảo Kiểm sát viên tham gia 100% phiên toà, phiên họp đối với án hành chính.

        3.  Đối với các đơn vị ở xa, đề nghị Lãnh đạo Viện tạo điều kiện cho các Kiểm sát viên báo cáo án qua các hình thức khác, nếu vụ nào trái quan điểm với Phòng 10 sẽ lên báo cáo trực tiếp với Lãnh đạo phòng và Lãnh đạo Viện phụ trách trước khi tham gia phiên tòa.

        4. Công tác kiểm sát giải quyết án hành chính là một trong những khâu công tác quan trọng của Ngành. Đây là lĩnh vực công tác khó, nhạy cảm nên đòi hỏi các Kiểm sát viên được phân công giải quyết án hành chính cần nêu cao tinh thần tự học, tự nghiên cứu, chủ động tích lũy kinh nghiệm và nâng cao kỹ năng kiểm sát giải quyết các vụ án hành chính để đáp ứng yêu cầu công việc.

        5. Đề nghị Lãnh đạo Viện kiểm sát hai cấp quan tâm, đầu tư các điều kiện và chính sách đãi ngộ đối với cán bộ, Kiểm sát viên làm công tác kiểm sát giải quyết án hành chính tạo động lực cũng như thu hút nguồn nhân lực có tâm huyến và trách nhiệm làm khâu công tác này.

        Trên đây là một số khó khăn, vướng mắc và giải pháp Phòng 10 đưa ra để các đồng chí Kiểm sát viên đang giải quyết án hành chính biệt phái nghiên cứu và đóng góp ý kiến để nâng cao chất lượng công tác giải quyết án hành chính nói chung, án hành chính biệt phái nói riêng trên địa bàn thành phố Hà Nội.

Phòng 10