Tại điểm h khoản 2 Điều 35 Luật THADS quy định Cơ quan THADS cấp tỉnh có thẩm quyền thi hành: “Bản án, quyết định thuộc thẩm quyền thi hành án của cơ quan thi hành án dân sự cấp huyện quy định tại khoản 1 Điều này mà thấy cần thiết lấy lên để thi hành án”.
Hiện tại, Luật THADS, Nghị định số 62/2015/NĐ-CP ngày 18/7/2015 của Chính phủ, Nghị định số 33/2020/NĐ-CP ngày 17/3/2020 của Chính phủ sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định số 62/2015/NĐ-CP cũng như các Thông tư của Bộ Tư pháp không quy định như thế nào được coi là "mà thấy cần thiết”, là điều kiện để cơ quan THADS cấp tỉnh ra Quyết định rút hồ sơ để tổ chức thi hành án Bản án, Quyết định thuộc thẩm quyền cấp huyện.
Mặc dù, Vụ 11 Viện KSND tối cao và Tổng cục THADS đã thống nhất hướng dẫn thế nào là “thấy cần thiết lấy lên để thi hành” và được Tổng cục trưởng Tổng cục THADS ban hành Công văn số 1103/TCTHADS-NV1 ngày 30/3/2017 hướng dẫn: “Hiện nay pháp luật chưa có quy định cụ thể về tiêu chí xác định những vụ việc nào theo quy định tại điểm h khoản 2, Điều 35 Luật THADS năm 2014 là “thấy cần thiết lấy lên để thi hành”. Do đó, trong thời gian tới, nội dung này cần được tiếp tục nghiên cứu, giải quyết trong quá trình hoàn thiện thể chế.
Trước mắt, để thống nhất thực hiện, cơ quan THADS địa phương có thể tham khảo, vận dụng quy định về tiêu chí xác định việc THADS trọng điểm tại Quyết định số 907/QĐ-TCTHADS ngày 29/8/2016 của Tổng cục THADS, Theo đó, Cục THADS Tỉnh, TP trực thuộc TW có thể xem xét, quyết định việc rút hồ sơ THA lên để tổ chức thi hành trong các trường hợp sau đây:
- Khi tổ chức THA phát sinh vấn đề phức tạp liên quan đến chính sách dân tộc, tôn giáo của Đảng và Nhà nước mà việc THA chưa giải quyết được;
- Việc THA có quan điểm khác nhau giữa các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền hoặc có tình huống pháp lý mà pháp luật chưa quy định, quy định chưa cụ thể hoặc pháp luật có mâu thuẫn, xung đột, đã tổ chức họp liên Ngành nhưng chưa thống nhất được quan điểm giải quyết;
- Việc THA có nhiều tài sản; nhiều tài sản đảm bảo cho khoản vay (không xác định hoặc xác định được theo phần) nằm trên các quận, huyện trong địa bàn của tỉnh, TP trực thuộc TW;
- Việc THA các bản án liên quan đến tội phạm về tham nhũng thuộc diện án trọng điểm mà ban chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng hoặc Thành ủy, Tỉnh ủy theo dõi, chỉ đạo”.
Do pháp luật không quy định cụ thể thế nào là “mà thấy cần thiết”, dẫn đến một số tiêu cực, cơ quan THADS cấp tỉnh rút hồ sơ để tổ chức thi hành án, những việc không nằm trong các tiêu chí theo hướng dẫn nghiệp vụ được thống nhất tại Công văn số 1103/TCTHADS-NV1 ngày 30/3/2017 về những trường hợp Cơ quan THADS cấp tỉnh có thẩm quyền thi hành án những việc thuộc thẩm quyền của Cơ quan THADS cấp huyện.
Khi kiểm sát tại cơ quan THADS cấp tỉnh, mặc dù thấy có những hồ sơ cơ quan THADS cấp tỉnh ra Quyết định rút hồ sơ để thi hành “có vấn đề” không nằm trong các tiêu chí theo Công văn số 1103/TCTHADS-NV1 ngày 30/3/2017 của Tổng cục trưởng Tổng cục THADS. Viện KSND cũng không thực hiện được quyền kiến nghị hoặc kháng nghị yêu cầu hủy Quyết định rút hồ sơ để chuyển trả hồ sơ cho cơ quan THADS cấp huyện để tổ chức thi hành án vì không có căn cứ. Công văn số 1103/TCTHADS-NV1 ngày 30/3/2017 của Tổng cục trưởng Tổng cục THADS chỉ là văn bản hướng dẫn nghiệp vụ trong nội bộ ngành THADS, không phải là căn cứ pháp luật để VKS thực hiện quyền kiến nghị, kháng nghị.
Rất mong các đồng chí cùng tham gia, nghiên cứu, trao đổi đưa ra giải pháp để việc thực hiện chế định Cơ quan THADS cấp tỉnh thi hành những vụ việc thuộc thẩm quyền của Cơ quan THADS cấp huyện đúng quy định của pháp luật.
Lê Thị Mai Anh - Phòng 11