Tội phạm chiếm đoạt tài sản không chỉ gây thiệt hại to lớn về tài sản cho nhà nước, xã hội và công dân mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến tình hình trật tự an toàn xã hội. Gần đây, loại tội phạm sử dụng công nghệ cao nhằm chiếm đoạt tài sản có chiều hướng gia tăng về số lượng, các đối tượng thực hiện hành vi với nhiều phương thức, thủ đoạn phạm tội khác nhau trong đó việc sử dụng mạng viễn thông để thực hiện hành vi phạm tội nhằm che giấu tội phạm có chiều hướng gia tăng.

        Thực tiễn cho thấy hiện nay hành vi phạm tội của các đối tượng ngày càng tinh vi gây khó khăn cho công tác điều tra phát hiện tội phạm cũng như định tội danh đối với các hành vi chiếm đoạt nhằm đảm bảo cho việc điều tra, truy tố đúng người, đúng tội, đúng pháp luật. Tác giả xin nêu ra một vụ án cụ thể còn có quan điểm khác nhau trong việc định tội danh, cụ thể:

        Nội dung vụ án: Do không có tiền tiều xài cá nhân, nên tháng 6/2023 Lê Đức D đã vào trang mạng “Chợ tốt” để xem có ai bán xe máy với mục đích lừa đảo chiếm đoạt tài sản của người rao bán trên trang web. Khi D vào trang web “Chợ tốt” thì thấy chị Tạ Thị H giao bán chiếc xe máy nhãn hiệu Honda Wave Alpha màu đen - bạc với giá 16.000.000 đồng ( Mười sáu triệu đồng). D đã sử dụng số điện thoại của D liên hệ với số điện thoại chị H trao đổi mua xe. Khoảng 11h30’cùng ngày, D hẹn gặp chị H tại khu vực sân Chung cư thuộc phường Đ, quận B, tỉnh N để giao dịch mua bán chiếc xe máy trên. Khi đến nơi D vờ hỏi xem giấy đăng ký xe và nói chị H giao xe máy cho D để kiểm tra, chị H đồng ý. Trong quá trình vờ kiểm tra, D nhìn thấy chìa khóa xe cắm ở khóa xe máy nên D ngồi lên xe, nổ máy và phóng xe đi luôn. Chị H hô hoán và đuổi theo nhưng không kịp nên đã đến Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an quận B, tỉnh N trình báo sự việc trên.

        Tại Bản Kết luận định giá tài sản của Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự quận B kết luận 01 xe máy nhãn hiệu Honda wave Alpha màu đen - bạc trị giá 15.400.000 đồng (Mười lăm triệu bốn trăm nghìn đồng).

        Quan điểm thứ nhất: Mục đích chiếm đoạt của D có từ khi lên mạng để tìm bị hại, khi gặp bị hại D đã thực hiện một loạt hành vi gian dối như: Vờ hỏi xem giấy đăng ký xe, đề nghị chị H giao xe cho D để kiểm tra, khi được giao xe nhanh chóng ngồi lên xe, nổ máy và phóng xe đi luôn để đạt mục đích chiếm đoạt được tài sản. Hành vi của Lê Đức D cấu thành tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” .

        Quan điểm thứ hai: Khi được chị H đồng ý cho kiểm tra xe D mặc dù có vờ kiểm tra xe nhưng sau khi nhìn thấy chìa khóa xe vẫn cắm ở ổ khóa, D đã ngồi lên xe, nổ máy và phóng đi. Hành vi chiếm đoạt của D được thực hiện công khai ngay trước mặt của chị. Hành vi nhanh chóng tẩu thoát nhằm chiếm đoạt tài sản là những dấu hiệu đặc trưng của tội “Cướp giật tài sản”.

        Quan điểm của tác giả: Chị H chỉ giao xe cho D để “kiểm tra” mà không phải là để “đi’ hay “đi thử” nên chiếc xe máy vẫn thuộc phạm vi quản lý, kiểm soát của chị H. Việc D sử dụng các thủ đoạn gian dối ban đầu chỉ là thủ đoạn tiếp cận tài sản tạo điều kiện thuận lợi cho việc nhanh chóng chiếm đoạt tài sản. Vì vậy, hành vi chiếm đoạt tài sản của Lê Đức D đã cấu thành tội “Cướp giật tài sản” theo quy định tại Điều 171 BLHS.

        Rất mong sự quan tâm trao đổi của anh chị em đồng nghiệp./.

                             Ngô Việt Anh - Viện KSND quận Long Biên