Trong những năm gần đây, số vụ án tham nhũng bị khởi tố điều tra, truy tố và xét xử có chiều hướng gia tăng, với giá trị tài sản tham nhũng, thất thoát ngày càng lớn, gây thiệt hại nghiêm trọng cho Nhà nước. Quá trình giải quyết vụ án, các cơ quan tiến hành tố tụng và cơ quan THADS gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc trong việc chứng minh tài sản bị thất thoát, bị chiếm đoạt và những tài sản phải thu hồi, cụ thể:

        Thứ nhất: Quá trình điều tra, truy tố, xét xử án tham nhũng thường mất rất nhiều thời gian, bị cắt khúc do nhiều cơ quan có chức năng khác nhau thực hiện dẫn tới việc các cơ quan có thẩm quyền không kịp thời áp dụng các biện pháp nghiệp vụ để thu giữ, kê biên tài sản của các đối tượng phạm tội theo đúng quy định của pháp luật. Khó khăn này phần nào xuất phát từ việc kiểm soát kê khai minh bạch hóa tài sản của cán bộ, công chức, viên chức của các cơ quan có thẩm quyền chưa được tiến hành một cách quyết liệt, triệt để; thậm chí có đơn vị, địa phương chỉ tiến hành công việc này manh tính chất hình thức. Chính vì vậy đã tạo điều kiện cho các đối tượng phạm tội lợi dụng để dễ dàng tẩu tán tài sản tham nhũng dưới nhiều hình thức khác nhau.

        Thứ hai: Thực tiễn quá trình điều tra, truy tố, xét xử cho thấy trong nhiều vụ án, các cơ quan tiến hành tố tụng rất khó khăn trong việc cá thể hóa trách nhiệm hình sự của từng đối tượng trong các vụ việc có dấu hiệu tham nhũng tập thể. Bởi trong các vụ án như vậy, các đối tượng phạm tội thường có sự thống nhất cao về mục đích vụ lợi và thông qua nhiều hình thức khác nhau mà các đối tượng có thể dễ dàng chuyển tài sản chung thành tài sản riêng của một nhóm người có liên quan đến hành vi sai phạm. Vì vậy, có những vụ việc, các cơ quan tiến hành tố tụng không đủ căn cứ để xử lý đối tượng với tội danh tham nhũng mà chỉ có thể xử lý về một trong những tội danh như Cố ý làm trái các quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng hoặc các tội phạm kinh tế khác. Do đó, việc thu hồi tài sản tham nhũng trong các vụ án như vậy hầu như không thể thực hiện được.

        Thứ ba: tội phạm tham nhũng có yếu tố nước ngoài vẫn có xu hướng gia tăng về số vụ, số đối tượng với tính chất phức tạp, gây hậu quả nghiêm trọng. Đối với những vụ án tham nhũng có yếu tố nước ngoài thì việc điều tra, truy tố, xét xử của các cơ quan tiến hành tố tụng và các cơ quan có thẩm quyền gặp rất nhiều khó khăn trong việc xác định số dư tài khoản và kê khai tài sản của cá nhân ở nước ngoài do có nhiều quốc gia mà Việt Nam chưa ký kết hiệp định tương trợ tư pháp cũng như chưa có những văn bản pháp lý quy định riêng về vấn đề này.

        Từ những khó khăn nêu trên, Viện KSND thành phố Hà Nội với chức năng nhiệm vụ của ngành đã luôn xác định công tác kiểm sát thu hồi tài sản bị thất thoát, chiếm đoạt trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế là nhiệm vụ quan trọng, cần thực hiện một cách nghiêm túc, quyết liệt và có hiệu quả.

Viện KSND thành phố Hà Nội tham gia đoàn giám sát công tác thu hồi tài sản

trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế của thành phố

        Kết quả thu hồi tiền, tài sản bị thất thoát trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế đã đạt được trong thời gian qua:

        Tổng số vụ việc: 92 vụ/7.696 tỉ đồng

        Đã thi hành: 24 vụ/1.965 tỉ đồng

        Số còn chuyển sang năm sau: 5.731 tỉ đồng trong đó hoãn thi hành án do kháng cáo vụ Châu Thị Nga là 126 tỉ đồng.

        Trước những yêu cầu cấp thiết như trên, trong thời gian qua, Phòng 11 Viện KSND thành phố Hà Nội đã đề ra những biện pháp, đổi mới phương thức kiểm sát nhằm nâng cao chất lượng công tác kiểm sát thu hồi tài sản trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế và bước đầu đã đạt được những kết quả đáng kể như:

        Kiểm sát chặt chẽ từ khi có quyết định thi hành án, đối chiếu quyết định thi hành án với bản án về số tài sản cần phải thu hồi tránh việc xác định thiếu tài sản hoặc xác định tài sản phải thu hồi không đúng;

        Phòng 11 cử Kiểm sát viên có kinh nghiệm phối hợp với Chấp hành viên trong quá trình xác minh điều kiện thi hành án nhằm đẩy nhanh tiến độ việc thu hồi tài sản theo quy định của pháp luật;

        Đối với những vụ án lớn, phức tạp, khó thi hành, những vụ việc Ban chỉ đạo THADS có ý kiến chỉ đạo, Viện KSND thành phố Hà Nội đều có ý kiến thể hiện quan điểm, đường lối nhằm tháo gỡ những vướng mắc trong quá trình giải quyết vụ việc;

        Phòng 11 Viện KSND thành phố Hà Nội phối hợp với Cơ quan THADS yêu cầu Cơ quan điều tra, Tòa án cung cấp Lệnh kê biên, hồ sơ, tài liệu có liên quan, trực tiếp phối hợp tống đạt các thủ tục liên quan cho người phải thi hành án đang chấp hành án tại các Trại giam theo quy định của pháp luật;

        Viện KSND thành phố Hà Nội ban hành kiến nghị đến TAND thành phố Hà Nội yêu cầu khắc phục tình trạng chậm chuyển bản án cho Cơ quan THADS, Kiến nghị Cơ quan điều tra chuyển tiền, tài sản thu giữ trong quá trình điều tra đến Cơ quan THADS để thi hành án theo quy định.

Kiểm sát viên Phòng 11 tham gia giám sát cưỡng chế thi hành án án, thu hồi tài sản

        Dưới sự chỉ đạo của Ban cán sự Đảng, Lãnh đạo Viện KSND thành phố Hà Nội, Phòng 11 sẽ tiếp tục phát huy kết quả đã đạt được trong thời gian qua và nâng cao hơn nữa trách nhiệm, nghiệp vụ chuyên môn trong công tác kiểm sát thu hồi tài sản nhằm góp phần đẩy nhanh tiến độ, hiệu quả việc thu hồi tài sản đã bị thất thoát và chiếm đoạt trong các vụ án hình sự trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế./.

Bùi Hồng Kiên - Phó Trưởng phòng 11