Bất cập trong việc tổ chức thăm gặp cho người bị kết án phạt tù khi bản án chưa có hiệu lực pháp luật

Người bị tạm giam là bị can, bị cáo, người bị kết án tù hoặc tử hình bị bắt để tạm giam và đối với họ đã có Lệnh tạm giam. Họ bị cách ly khỏi xã hội trong một thời gian nhất định theo Lệnh/Quyết định tạm giam của Cơ quan điều tra, Viện Kiểm sát hoặc Toà án để ngăn chặn hành vi phạm tội, hành vi gây khó khăn cho việc điều tra, truy tố, xét xử hoặc đảm bảo thi hành án phạt tù hoặc án tử hình. Tuy nhiên, pháp luật vẫn cho phép người bị tạm giam có thể được gặp thân nhân, luật sư hoặc người bào chữa khác với điều kiện nhất định.

Theo khoản 2 Điều 22 Quy chế tạm giữ, tạm giam ban hành kèm theo Nghị định 89/1998/NĐ-CP ngày 07/11/1998 của Chính phủ quy định: “Người bị tạm giữ, tạm giam có thể được gặp thân nhân, luật sư hoặc người bào chữa khác và do cơ quan đang thụ lý vụ án quyết định. Trưởng Nhà tạm giữ, Giám thị trại tạm giam quyết định thời gian gặp nhưng không quá một giờ mỗi lần gặp. Nhà tạm giữ, Trại tạm giam phải bố trí buồng thăm gặp trong khu vực quản lý của mình để người bị tạm giữ, tạm giam gặp thân nhân trong trường hợp họ được phép. Luật sư hoặc người bào chữa khác được gặp người bị tạm giữ, tạm giam theo quy định của pháp luật tại buồng làm việc của Nhà tạm giữ, Trại tạm giam...”

Tuy nhiên, ngày 11/02/2015, Bộ Công an ban hành Kế hoạch số 31/KH-BCA-C81 về thực hiện đảm bảo quyền được thăm gặp thân nhân và hỗ trợ pháp lý đối với người bị tạm giữ, tạm giam, tại điểm b mục 1 phần II của Kế hoạch này quy định:

“b. Những chú ý trong chỉ đạo thực hiện:

Việc giải quyết cho người bị tạm giữ, tạm giam đang trong giai đoạn điều tra, truy tố, xét xử thăm gặp thân nhân do Thủ trưởng Cơ quan đang thụ lý vụ án quyết định. Những người bị kết án phạt tù nhưng bản án chưa có hiệu lực pháp luật...việc giải quyết gặp thân nhân do Giám thị Trại tạm giam, Trưởng Nhà tạm giữ quyết định.”

Như vậy, việc giao quyền cho Giám thị Trại tạm giam, Trưởng Nhà tạm giữ quyết định giải quyết thăm gặp thân nhân đối với những người bị kết án phạt tù nhưng bản án chưa có hiệu lực pháp luật là trái với Điều 22 Quy chế tạm giữ, tạm giam.

Bên cạnh đó, theo quy định của Hiến pháp năm 2013 và Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2008 thì Nghị định 89 của Chính phủ là văn bản quy phạm pháp luật có hiệu lực cao hơn do đó phải được tuân thủ. Do đó, để đảm bảo việc thực hiện pháp luật về tổ chức thăm gặp cho người bị kết án phạt tù nhưng bản án chưa có hiệu lực pháp luật được thực hiện nghiêm chỉnh và thống nhất, Bộ Công an cần sửa đổi hoặc thay thế quy định của Kế hoạch số 31 trái với Nghị định 89 nêu trên.

Đỗ Minh Nghĩa - Phòng 8